Leğen kemiğinin çevrelediği bölgede (pelvis) düz kastan oluşmuş, gebelikte içinde bebeğin geliştiği bir organdır. Doğum eylemi sırasında kasılarak bebeğin doğumunu sağlar. Gebelik yoksa rahmin içini döşeyen tabaka (endometriyum) her ay adet kanaması şeklinde atılır. Histerektomi rahmin (uterus) alınması ameliyatıdır.

Histerektomi Nedir?

Rahmin ameliyat ile çıkarılmasıdır. Kadından erkeğe geçiş ameliyatlarında ve kadın hastalıklarında en sık uygulanan ameliyatlarından biridir. Histerektomi nedenlerinden bazıları şunlardır:

• Kadından Erkeğe Geçiş için
• Myomlar(rahmin düz kasından gelişen iyi huylu urları)
• Endometriozis
• Anormal kanama
• Uzun süren, uygulanan tedavilere yanıt alınamayan rahim kaynaklı ağrılar
• Rahim sarkması
• Kanser

Rahim alma ameliyatları yumurtalık ve tüplerin alınmasını içermez. 

Histerektomi Tipleri

Ameliyatın tipi muayene bulgularına, ameliyata neden olan hastalığa ve doktorun seçimine bağlı olarak değişir.
Abdominal Histerektomi (Rahmin karından çıkarılması): Alt karın bölgesinde rahme ulaşmak için ciltten başlayan bir kesi yapılır. Rahmin büyüklüğü ve ameliyatın yapılış nedenine bağlı olarak kesi yatay veya dikey olabilir. Karından yaklaşım diğer histerektomi tiplerine göre daha uzun iyileşme zamanı gerektirir. Bununla beraber bazı avantajları da vardır. Bu tip histerektomide doktor, rahim ve diğer bazı karın içi organları daha iyi görüp değerlendirebilir. Özellikle büyük urlarda, kanser şüphesinde iyi bir yoldur.
Vaginal Histerektomi (Vagen yolu ile rahmin çıkarılması): Bu yöntemde karnınızda kesi olmaz. Kesi vagen içinde olduğu için iyileşme zamanı karından yapılan histerektomiden daha kısadır.
Laparoskopik Histerektomi: Ameliyatın kısmen veya tamamen laparoskop denilen aletin aracılığı ile yapılmasıdır. Laparoskop ışıklı, mercek sisteminden oluşan, ince bir alettir. Küçük bir kesi ile (genellikle göbek çevresinden) karna sokulur. Doktor hastanın karın içi organlarını laparoskop yardımı ile büyütülmüş olarak ekranda görür. Ameliyata yardımcı aletlerin sokulması için birkaç küçük kesi daha yapılır. Operasyon süresi karından ve vaginal yolla yapılan histerektomilere göre daha uzun, hastanın iyileşme dönemi daha kısadır.

Histerektomi Öncesi Yapılacaklar

Ameliyata hazırlık için sizden bir takım tetkikler istenecektir (kan, idrar, akciğer filmi, kalp grafiği –EKG– gibi).
Yine hazırlık aşamasında rahim içinden parça alınabilir.
Ameliyattan bir gece önce ve/veya ameliyat sabahı lavman yapılabilir.
Enfeksiyonu önlemek amacı ile antibiyotik yapılır.
Ameliyat sırasında ve sonrasında gerekli sıvıların verilebilmesi için el üzeri veya koldan damarınıza plastik iğne takılır.
Ameliyat sırasında rahat olabilmeniz için durumunuza göre genel (uyuyarak) veya bölgesel (belden) anestezi uygulanır.
Sizin durumunuzu izleyebilmemiz, sıvı miktarını ayarlayabilmemiz için idrar torbanıza ince bir tüp (idrar sondası) yerleştirilir.

Riskler

Genel olarak büyük cerrahi girişimlerde görülebilen risklerdir. Bunlar:
Toplar damar veya akciğerlerde pıhtı gelişimi veya buralara pıhtı atması (venöz tromboz, tromboemboli)
Enfeksiyon
Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama
Ameliyat alanına komşu organlarda (idrar torbası, idrar yolları, barsaklar gibi) yaralanma
Ameliyat sonrası barsaklarda tembellik (ileus, subileus)
Anesteziye ait sorunlar
Yumurtalıklarınız çıkarıldı ise menopoz

İyileşme

Histerektomi olan hastalar birkaç gün hastanede kalırlar. Hastanede kalış süresi ameliyatın tipine, ameliyat sırası veya sonrasında bir sorun gelişip gelişmediğine göre değişir.
Ameliyat sonrasında mümkün olduğunca erken yürümelisiniz. Yürümek kan dolaşımınızın düzenlenmesini sağlayacağı gibi, toplar damarlarınızda pıhtı gelişiminin önlenmesine de yardımcı olacaktır. Risk grubunda iseniz pıhtı gelişiminin önlenmesi için size ayrıca ilaç tedavisi de verilecektir.
Ameliyattan sonraki birkaç gün ağrılarınızın olabileceğini bilin. Dinlenmek iyileşmenizi hızlandırır. Doktorunuzun ek önerisi yoksa ameliyat sonrasında altı hafta boyunca vagene hiçbir şey uygulamayın (duş, cinsel ilişki, tampon gibi), ağır kaldırmayın, ağır işler yapmayın. Altı haftanın bitiminden önce kendinizi iyi hissetseniz dahi doktorunuzun kontrolü ve önerileri olmadan tersi davranışlarda bulunmayın.

İyileştikçe hafif fiziksel uğraşlar, spor yapmak, araba kullanmak gibi aktivitelerinizi yavaş yavaş artırabilirsiniz.
Histerektomi olmanız jinekolojik açıdan artık rutin kontrollerinizin olmayacağı anlamına gelmez. Rahim ağzınız duruyorsa veya kanser-kanser öncüsü bir hastalık nedeni ile histerektomi oldu iseniz Pap-test taramaları devam edecektir.

Histerektominin Etkileri

Histerektomi ruhsal ve fiziksel olarak sizi etkileyebilir. Bu etki kısa veya uzun süreli olabilir.
Fiziksel Etkiler: Histerektomi sonrası adet görmeyeceksiniz. Yumurtalıklarınız duruyorsa hormon salgılamaya devam eder, ancak rahminiz olmadığından artık gebe kalamazsınız. Menopozdan önceki dönemde iseniz ve yumurtalıklarınız alındı ise hormonların ortadan kalkmasına ait etkiler (menopoz bulguları) görülür. Yaşınız 45’in altında ve yumurtalıklarınız alındı ise erken osteoporoz (kemik erimesi) açısından risk altında olabilirsiniz. Doktorunuzun menopozal yakınmalarınız ve osteoporozun önlenmesi açısından önerileri olacaktır.
Ruhsal Etkiler: Birçok kadın, rahmin kaybedilmesine ruhsal tepkiler verir. Bu tepkilerin boyutu, süresi bazı etmenlere bağlıdır ve kadından kadına değişir. Bazı kadınlar artık çocuk sahibi olamayacaklarından depresyona girer. Bazı kadınlarsa ameliyata neden olan yakınmalarının ortadan kalkmasından dolayı kendilerini hafiflemiş hissederler. Olumsuz etkiler süreklilik gösterirse doktorunuzdan yardım istemelisiniz.

Cinsel Etkiler: Bazı kadınlar histerektomi sonrası cinsel yaşamlarının değiştiğini ifade ederler. Rahim çıkarıldığı için orgazm sırasında rahmin kasılması olmayacaktır. Histerektomi sonrası gebelik korkusu, ağrı, aşırı kanama olmaksızın cinsel ilişki birçok kadını mutlu etmektedir. Yumurtalıklar alınmadı ise hormon salgılamaya devam edeceklerinden vagen ve dış cinsel organlar histerektomiden etkilenmezler. Eğer yumurtalıklar rahimle beraber alındı ise cinsel ilişki sırasında vaginal kuruluk sorun olabilir. Östrojen veya diğer kayganlaştırıcılar kuruluğu önleyebilir, doktorunuza başvurunuz.

Sonuç Olarak…

Histerektomi cinsiyet değişikliğinde ve rahim ile ilgili sorunların tedavisinde kullanılan bir yoldur. Unutulmamalıdır ki histerektomi büyük cerrahi bir girişimdir. Ameliyata karar vermeden önce, kendi durumunuzu, diğer tedavi seçeneklerini, histerektominin sizi nasıl etkileyebileceğini bir kez daha düşünün.
Bazı durumlar için diğer tedavi seçenekleri uygun iken, bazılarında en iyi seçenek histerektomidir. Bu kararı vermede doktorumuzdan yardım isteyebilirsiniz.